Τιμώντας τη μνήμη

ενός σεμνού εργάτη

του πνεύματος

Όταν βρίσκεσαι στον χώρο του Μουσείου Τυπογραφίας –το δημιούργημα του Γιάννη Γαρεδάκη- στο μοναδικό αυτό ναό του Τύπου στη χώρα, νοιώθεις και πάλι το τράνταγμα το βροντερό του πιεστηρίου, και μυρίζεις το μελάνι και το ρολό του χαρτιού. Συναντάς την Ιστορία της Τυπογραφίας. Από την θαυμάσιο ακριβές αντίγραφο του πιεστήριου του Γουτεμβέργιου, ως τις τελευταίες λινοτυπικές …

Τον χώρο αυτό επέλεξαν να τιμήσουν έναν άνθρωπο, που ελάχιστοι γνωρίζουν το σπουδαίο έργο του. Όχι μόνο το λογοτεχνικό, αλλά το ιστορικό και το σπουδαίο αρχείο του. Ίσως εκτός από τους συνεργάτες των «Χανιώτικων Νέων» μόνο κάποιοι σπουδαστές που του είχαν ζητήσει να τους συνδράμει στη σύνταξη της διατριβής τους.

  Αλλά κι άλλοι πολλοί, όπως μου λέει ο αγαπημένος φίλος Βαγγέλης Κακατσάκης, που ούτε καν αναφέρθηκαν στην πολύτιμη συνδρομή του.

 Η διαχρονική αξία της εργασίας ενός σεμνού ανθρώπου, το πάθος για τη γνώση και η ερευνητική μελέτη, το ταλέντο της γραφής και η ανάδειξη του παλμού της Κρητικής ψυχής ξεδιπλώθηκαν μέσα από συνάντηση του θεάτρου με το βιβλίο. Όλα αυτά στην εκδήλωση για τον αξέχαστο σε όλους «Μίγρη» κατά κόσμον Μιχάλη Γρηγοράκη που διοργάνωσαν τα «Χανιώτικα Νέα» σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης.

  Αρχικά στο χώρο του Μουσείου Τυπογραφίας ανάμεσα στις λινοτυπικές και στα στοιχεία του αλφαβήτου που τόσο αγάπησε ο Μ. Γρηγοράκης και στη συνέχεια στο αμφιθέατρο του Μουσείου, με ποιήματα, ιστορίες από την καθημερινότητα που κατέγραψε ο «Μίγρης» παρουσιάστηκε η θεατρική παράσταση «Μιχάλης Γρηγοράκης. Ένας απών... παρών» από την θεατρική ομάδα της Πειραματικής Σκηνής του ΔΗΠΕΘΕΚ.

  Η προσπάθεια των ηθοποιών καταχειροκροτήθηκε από τον κόσμο που αναγνώρισε στο έργο πτυχές του χαρακτήρα, τις προσωπικότητας αλλά και του έργου του εκλιπόντα, ενώ ξεχωριστή ήταν η συγκίνηση των δικών του ανθρώπων που βρέθηκαν στις κερκίδες του αμφιθεάτρου.

  Μέσα από τις φράσεις του έργου, που ήταν βασισμένο στα γραπτά κείμενα του «Μίγρη» περνούσε μπροστά μας η σύγχρονη ιστορία με τις πικρές αλήθειες που κάποιοι θέλουν να μείνουν κρυφές.

«Η αλήθεια είναι ότι είχα ένα φόβο για το πως θα αντεπεξέλθουν οι ηθοποιοί. Όμως τα πήγαν θαυμάσια, αυτοσχεδίασαν, λειτούργησαν εξαιρετικά ως ομάδα και είμαι πολύ ευχαριστημένη για αυτό. Ήταν πολύ θετικά και τα σχόλια του κόσμου που ευχαριστήθηκε πολύ την παράσταση και προσωπικά συγκινήθηκα και εγώ με τους συγγενείς και τους φίλους του Μ. Γρηγοράκη βλέποντας τους να δακρύζουν αναγνωρίζοντας στην παράσταση πτυχές του χαρακτήρα του» είπε η σκηνοθέτης της παράστασης Στέλλα Σκορδαρά.

Έχοντας ως πηγή έμπνευσης τα γραπτά του «Μίγρη» η κ. Σκορδαρά κατάφερε να τα κάνει θεατρική παράσταση. «Βοήθησε πολύ ο χώρος που ήταν τέλειος. Και ο κόσμος ήταν πολύς και τώρα που το σκέφτομαι ίσως θα ήταν καλύτερο να κάναμε 3 και 4 παραστάσεις. Ο χώρος προσωπικά με ενέπνευσε πάρα πολύ ώστε να προχωρήσει αυτή η παράσταση» ανάφερε αναφορικά με του Μουσείο Τυπογραφίας.

Για τον άνθρωπο και συγγραφέα Μιχάλη Γρηγοράκη η κ. Σκορδαρά δεν θα μπορούσε παρά να κάνει μια ξεχωριστή αναφορά. «Η γνωριμία μας με ένα «γραφιά» έναν άνθρωπο του πνεύματος ήταν ένα πολύ μεγάλο κέρδος για όλους όσους ασχοληθήκαμε με αυτήν την παράσταση. Είδαμε πως όντας πολύ χαμηλών τόνων και άνθρωπος που δεν τον ένοιαζε να φανεί, κατάφερε να κάνει θαύματα δουλεύοντας σαν μερμήγκι. Ανακαλύψαμε ένα πανέμορφο κόσμο και αυτό πιστεύω ότι ήταν το καλύτερο μάθημα για μας που ασχολούμαστε με το θέατρο. Δηλαδή το να φαίνεσαι μέσα από τη δουλειά σου χωρίς να χρειάζεται να το φωνάζεις» δήλωσε χαρακτηριστικά.

  Στην παράσταση αναφέρθηκε και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕΚ  Μ. Αεράκης:  «Η θεατρική μας ομάδα προσπάθησε να δώσει ένα εντελώς διαφορετικό τόνο, ανιχνεύοντας, ψάχνοντας, ερευνώντας μια σπουδαία προσωπικότητα.

Έναν άνθρωπο αθόρυβο, βαθιά δημοκράτη που ήταν χωμένος στα λαγούμια μιας εφημερίδας στα «Χανιώτικα Νέα» και στη Δημοτική Βιβλιοθήκη.

Ένας άνθρωπος που προσέφερε τόσα και τόσα χωρίς να ζητήσει να πάρει τίποτα. Αυτός ήταν ο Μιχάλης Γρηγοράκης.

  Μέσα από τον γραπτό πλούτο που έχει αφήσει. Μέσα από ποιήματα και περιγραφές της ζωής του από αληθινά περιστατικά προσπαθήσαμε να δώσουμε μια θεατρική μορφή. Πιστεύω ότι το αποτέλεσμα ήταν πολύ καλό. Επίσης πιστεύω ότι αν ήταν εδώ απόψε μαζί μας ο Μιχάλης Γρηγοράκης για αυτά που κάνουμε για αυτόν το βέβαιο είναι ότι θα μας έβγαζε τη γλώσσα του» σημείωσε.

  Την έναρξη της εκδήλωσης έκανε ο ιδρυτής των «Χ.Ν.» Γιάννης Γαρεδάκης που στάθηκε ιδιαίτερα στην πολυετή συνεργασία με τον «Μίγρη» εκ των βασικών στυλοβατών της εφημερίδας αλλά και στην προσωπική καθημερινή τους σχέση.

Το συμπέρασμα όλης αυτής της κοινής πορείας δεκαετιών είναι ότι «και σήμερα 6 χρόνια μετά το θάνατο του, διαπιστώνουμε ότι και στον πρώτο χρόνο. Ο Μιχάλης ΜΑΣ εξακολουθεί να είναι αναντικατάστατος. Γι' αυτό και δεν μπορούμε να τον ξεχάσουμε, να μην αναφερόμαστε σε αυτόν και στο έργο του ως μια μικρή ένδειξη εκτίμησης για όσα σημαντικά πέτυχε, πρόσφερε στη διάρκεια της πολύχρονης παρουσίας του στα «Χανιώτικα Νέα».

Αντ. Σκαμνάκης - Ξεν. Παγκαλιάς- Γιάννης Γαρεδάκης- Βαγγ. Κακατσάκης

ΟΙ ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Το πρώτο μέρος της εκδήλωσης αφορούσε τις παρουσιάσεις δυο βιβλίων!

Του δίτομου βιβλίου «Η εφημεριδογραφία στην Κρήτη 1831 – 1913» του Ξενοφώντα Παγκαλιά

και το «Εύθυμες Κρητικές Ιστορίες (Σειρά Γ')» του Μ. Γρηγοράκη.

«Η παρούσα εργασία του Ξενοφώντα Παγκαλιά τον κατατάσσει δικαίως μεταξύ των καλύτερων μελετητών της ιστορίας του ελληνικού τύπου και ταυτόχρονα τον αναδεικνύει χωρίς υπερβολή ως πατριάρχη της κρητικής εφημεριδογραφίας» τόνισε παρουσιάζοντας το βιβλίο ο Αντώνης Σκαμνάκης, επίκουρος καθηγητής του τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου.

Κάνοντας μια αναλυτική παρουσίαση της δίτομης προσπάθειας ο κ. Σκαμνάκης στάθηκε στο εύρος, στον πλούτο και τα σημαντικά ιστορικά στοιχεία που προσφέρει. Παράλληλα στάθηκε ιδιαίτερα στη σχέση τύπου και ιστοριογραφίας.

«Αν πράγματι η Ιστορία δεν είναι μόνο η παρελθούσα πραγματικότητα, που ούτως ή άλλως δεν μπορεί επαρκώς να αποτυπωθεί, αλλά κυρίως η εικόνα που σήμερα αποτυπώνεται για το παρελθόν τότε και οι εφημερίδες ως πηγές διευρύνουν την κατανόηση της ιστορίας. Για παράδειγμα η απουσία ημερήσιων εφημερίδων σε συνδυασμό με το καθεστώς λογοκρισίας κατά την διάρκεια της εκδήλωσης του κινήματος του 1938 στα Χανιά περιορίζει σημαντικά τη γνώση μας για το εν λόγω ιστορικό γεγονός εφόσον αυτή στηρίζεται αποκλειστικά σε προφορικές αφηγήσεις και σε μία σημαντική πλην όμως εξαιρετικά περιορισμένη βιβλιογραφική αναφορά. Αν οι τότε δισεβδομαδιαίες εφημερίδες κυκλοφορούσαν κατά την διάρκεια της διήμερης εξέγερσης πιθανά η αποτύπωση των γεγονότων να ήταν σήμερα πληρέστερη. Συνεπώς εκ του συγκεκριμένου παραδείγματος προκύπτει ο σημαντικός ρόλος του Τύπου στην ιστορία δηλαδή στο διάλογο ανάμεσα στο ιστορικό και τις πηγές του» ανάφερε μεταξύ άλλων.

O Ξ. Παγκαλιάς αφού αναφέρθηκε στη βοήθεια που είχε στην προσπάθεια του από τον Μ. Γρηγοράκη είπε πως βασική του έμπνευση για τη δουλειά του ήταν οι δύο αγάπες τους για την Κρήτη αλλά και τις εφημερίδες. Επίσης ευχαρίστησε τον ιδρυτή των «Χ.Ν.» Γιάννη Γαρεδάκη για την στήριξη της προσπάθειας του.